Bonne et heureuse nouvelle année...


Cher RAFIKI
Cher(e) ami(e),
Dear friend,
Lieve vriend(in),
Liebe(r)Freund(in)
Caro amico, cara amica
Icuti yanjye,



Cela fera la quatrième fois que nous fêterons le début de la nouvelle année au Rwanda, le pays des 1000 collines, dans laquelle nous avons débarqué en septembre 2003.

Et c’ est donc depuis l'Afrique centrale que nos meilleurs vœux de bonheur, de santé, de joie et de tendresse s’ envolent vers vous au-dessus de la forêt tropicale de Nyungwe, des savanes sauvages des pays voisins , des déserts majestueux de Nord de ce continent, des montagnes enneigées de l’ Europe et des villes illuminées d’une lumière particulière, celle de Noël.

Malgré tout ce temps et tout cet espace qui nous sépare, vous restez ancrés dans notre vie au quotidien. Les souvenirs de nos rencontres, de nos partages et de nos découvertes, les messages qui atteignent de temps en temps nos horizons, les coups de fils depuis l’Europe et certains marques de présence égaient nos jours et nous font parfois oublier que tant de kilomètres nous séparent…. Permettez-nous de vous remercier de tout cœur de ces attentions à notre égard et acceptez nos encouragements à ne pas cesser ces actions qui nous font oh combien de bien !!!!!

Car malgré le fait que depuis que nous vivons ici, magnifiques ont été certaines découvertes, excellentes certaines relations, enrichissantes certaines amitiés, intéressants certains aspects, bouleversantes certaines vérités, extraordinaires certains apprentissages, passionnante toute cette aventure…..

la réalité de ce pays qui se définit encore et toujours comme un des plus pauvres du monde, continue de nous déchirer malgré les années de confrontation et même d’acceptation au quotidien. Toute la vie reste perpétuellement imprégnée par cette mise en question devant cette réalité que l’on ne peut pas poser comme un carton bien rangé à côté de soi.

Dès les gestes les plus matinales de la journée l’interrogation s’impose. La dégustation du bon petit déjeuner à la maison s’inscrit devant le fait que les enfants de la rue déjà à quelques ruelles plus basses requièrent un bout de pain ou une tasse de bouilli tout en rôdant dans la ville depuis la levée du soleil. L’accompagnement de son propre enfant à l’école belge contraste avec la réalité du terrain ou 84 % des enfants scolarisables n’ont pas accès à un enseignement secondaire vu les pauvres ressources de leurs parents. La visite des écoles dans le cadre de mon travail s’effectue avec ma propre voiture à travers les collines magnifiques, coloriées et lumineux du Rwanda. 83 % de la population est contraint à effectuer chaque déplacement à pied souvent sans chaussures ou à bicyclette que ce soit pour la récupération d’eau souvent à des distances de quelques dizaines de kilomètres (71% des ménages ruraux ne consomment pas d’eau potable), que le ramassage de bois, que le transport des malades, que la vente des récoltes sur le marché, …Le déjeuner de midi, succulent et riche en vitamines et calories, préparé par le personnel de la maison évoque éperdument les pauvres moyens de la population locale, qui se voit au plus bon terme consommer un repas par jour, repas sans viande ou sans poisson, buvant une eau dans la plupart des cas non potable et créant ainsi maladies et décès chez les plus démunis. L’ambiance chaleureuse dans la propre maison, sécurisée par un gardien de nuit et de jour et une hygiène pointillante suivie au quotidien, contraste avec les conditions de vies dans les cabanes des milieux ruraux, souvent construites avec de la terre cuite et qui s’évaporent sous les premières pluies torrentielles des saisons de pluies entraînant matériel et vies humaines. La télé, la radio, l’installation hi-fi, l’accès internet, le matériel informatique et tous les astuces électroniques des derniers cris utilisés par les enfants souvent en contact avec l’Europe, contraste avec les pauvres moyens des ménages rwandais. Seulement 5 % des ménages rwandais possèdent l’électricité et les deux tiers utilisent des fosses/latrines non couvertes. Globalement 5% ne disposent pas de toilettes et de 1000 naissances 125 enfants n’ atteignent pas l’âge de 5 ans.

Cette réalité nous la connaissons, et les chiffres nous les utilisons à tord et à travers afin de sensibiliser gouvernements et ong. La pauvreté et les cris de secours , ils font partie de notre quotidien, mais à un stade qui ne nous inconforte pas trop, en extériorisant cette vérité, en claquant la porte derrière soi une fois revenu dans le havre de paix de sa propre demeure, en se construisant une carapace bien dure.
La misère nous a rendus plus froids, plus intolérants. On a compris petit à petit que nous ne pouvons régler les problèmes du monde entier, que nous ne sommes pas responsables de la faim dans le pays, que nous n’ avons qu’ à accepter ce qui se passe autour de nous, mais les larmes coulent sur mes joues et la mère qui je suis pleure l’enfant qui vient de mourir dans les bras de la mère à côté qui aux risques de sa propre vie vient de donner naissance à son huitième bébé.
C’ est ainsi que nous avons commencé à payer la scolarité de quelques uns, de soutenir les enfants de la rue par un petit projet, que nous offrons un salaire supplémentaire à des professeurs dans le pays qui s’ occupent de nos propres enfants, que nous donnons un plus à la famille de notre propre personnel, … Dans mon travail au quotidien, je m’ engage pour des améliorations ici et là, je connais certaines théories qui pourraient changer certaines situations, j’entends de bonnes idées de la population locale…

Mais est-ce assez ? Tandis que je vivais en Europe, je savais de cette misère, mais je n’ y étais pas confrontée jour et nuit, j’ avais mes propres soucis à régler et cela me semblait déjà largement assez !

Je comprends aujourd’hui que vivant dans un pays du Sud, les poids et les mesures changent, la vision du monde aussi. On ne peut plus comprendre certaines réalités du Nord, on ne peut plus les accepter, on devient dur et impitoyable. Mais avec quel droit, puisque, n’ ayant pas vécu ces réalités du Sud de si près, comment faire comprendre l’ incompréhensible ?

Devant ces questions, aussi vieilles que le monde, je vous laisse en pensées en vous souhaitant de tout cœur

une excellente et heureuse nouvelle année !

Catherine

PERSPECTIVES D AVENIR

VILLE OU CAMPAGNE?

Perspectives de l’urbanisation mondiale : Dans cinq ans, la moitié de la population mondiale sera urbaine

Presque toute la croissance démographique prévue au niveau mondial au cours des 30 prochaines années sera concentrée dans les zones urbaines. Ainsi, pour la première fois dans l’histoire de l’humanité, la population urbaine sera égale à la population rurale en 2007. Ces informations résultent d’estimations et de projections officielles des Nations Unies sur les populations urbaines et rurales, préparées par la Division de la population du Département des affaires économiques et sociales. La « Révision 2001 » présente des estimations et des projections démographiques des populations urbaines et rurales pour la plus grande partie des régions et pays du monde pour la période 1950-2030. Elle fournit également des estimations et des projections pour les agglomérations urbaines de 750 000 habitants ou plus en 2000, et ce, pour la période 1950-2015, ainsi que sur la population de toutes les capitales en 2001. Les principales conclusions de l’étude sont les suivantes :
La moitié de la population mondiale vivra dans les zones urbaines en 2007. La population urbaine a atteint 2,9 milliards en 2000 et, selon les prévisions, devrait atteindre 5 milliards d’ici 2030. Tandis que 30 % de la population mondiale vivaient dans les zones urbaines en 1950, cette proportion était de 47 % en 2000 et devrait atteindre 60 % en 2030.
Presque toute la croissance démographique prévue entre 2000 et 2003 sera absorbée par les zones urbaines des régions les moins développées. Pendant cette période, la population urbaine de ces régions devrait augmenter de 2 milliards de personnes, et presque autant que la croissance de la population, à savoir 2,2 milliards.
Entre 1995 et 2000, la croissance de la population urbaine a augmenté à un taux annuel de 2,2 %. Durant la période 2000-2030, elle devrait croître en moyenne de 1,8%; à ce taux de croissance, la population urbaine mondiale doublera en 38 ans.
Le taux annuel de croissance urbaine des régions les moins développées a atteint 3 % durant la période 1995-2000 contre 0,5 % par an dans des régions plus développées. Ce taux de croissance continuera à être particulièrement rapide dans les zones urbaines des régions les moins développées, en moyenne 2,4 % par an durant la période 2000-2030, ce qui correspond à un doublement de la population en 29 ans.
En revanche, la population rurale des régions les moins développées devrait croître très lentement, environ 0,2 % pendant la période 2000-2030. La population rurale mondiale restera presque stable durant la période 2000-2030, variant entre 3,2 et 3,3 milliards.
Le processus d’urbanisation est déjà très avancé dans les régions les plus développées, où 75 % de la population vivaient dans des zones urbaines en 2000. Néanmoins, la concentration de la population dans les villes devrait continuer de sorte qu’en 2030, 84 % des habitants des pays plus développés habiteront dans des villes.
Le niveau d’urbanisation est considérablement plus faible dans les régions les moins développées, où 40 % de la population vivaient dans des zones urbaines en 2000. Cette proportion devrait augmenter pour atteindre 56 % en 2030.
Il y a des différences marquées dans le niveau et le rythme d’urbanisation entre les principales zones des régions les moins développées. L’Amérique latine et les Caraïbes forment un ensemble fortement urbanisé, avec 75 % de la population vivant en zone urbaine en 2000, une proportion supérieure à celle d’Europe et deux fois plus importante que celle estimée pour l’Afrique ou l’Asie. Avec 37 % de leurs populations respectives vivant en zone urbaine en 2000, l’Afrique et l’Asie sont considérablement moins urbanisées et, par conséquent, devraient connaître des rythmes rapides d’urbanisation durant la période 2000-2030. Il est prévu qu’en 2030, respectivement 53 % et 54 % de leurs habitants vivront en zone urbaine. À la même période, 84 % de la population d’Amérique latine et des Caraïbes sera urbaine, un niveau équivalent à celui d’Amérique du Nord, la zone la plus urbanisée du monde.
La proportion de personnes vivant dans de très vastes agglomérations ou mégalopoles est faible. En 2000, 3,7 % de la population mondiale résidait dans des villes de 10 millions d’habitants ou plus et cette proportion devrait atteindre 4,7 % en 2015.
En 2000, 24,8 % de la population mondiale vivaient dans des zones urbaines de moins de 500 000 habitants et, en 2015, cette proportion augmentera probablement jusqu’à 27,1 %. En 2000, 41,8 % de la population des pays développés vivaient dans des zones urbaines de moins de 500 000 habitants et, en 2015, cette proportion devrait augmenter jusqu’à 43 %. Dans les régions les moins développées, où la majorité de la population réside encore en zone rurale, la proportion de personnes vivant dans des petites villes était de 20,7 % en 2000 et augmentera jusqu’à 23,8 % en 2015.
En l’an 2000, 52,5 % des citadins vivaient dans des zones de moins de 500 000 habitants, une proportion qui est censée baisser légèrement d’ici 2015, tout en restant au-dessus de 50 %. En conséquence, la tendance vers une concentration de la population dans les grands centres urbains n’est pas consommée dans un environnement marqué par le déclin de la proportion et du nombre d’habitants vivant dans de petites agglomérations urbaines.
Les grandes agglomérations urbaines ne connaissent pas forcément une croissance démographique importante. En fait, certaines des villes qui connaissent une croissance démographique très forte, sont des villes à faible population, dont le taux de croissance tend néanmoins à décliner à mesure que sa population augmente.
Avec 26,5 millions d’habitants, Tokyo représente l’agglomération urbaine la plus peuplée du monde, suivie de Sao Paulo (18,3), Mexico (16,8) New York (16,3) et Mumbai (16,5). En 2015, Tokyo restera la plus grande agglomération urbaine avec 27,2 millions d’habitants, suivie de Dhaka, Mumbai, Sao Paulo, Delhi et Mexico, qui devraient toutes, d’ici là, dépasser les 20 millions d’habitants.

Envie d' un voyage particulier ?????

ENCORE UN EXEMPLE D'UNE AFRIQUE EN MARCHE!

QUAND LA DIASPORA AFRICAINE VIENT AU SECOURS DE SES PROPRES PAYS

Exemple : TOKTEN RWANDA

Tranfer Of Knowledgetrough expatriate nationals

RWANDA DEVELOPMENT GATEWAY

TOKTEN Rwanda gives Rwandan Diaspora professionals an opportunity to come back home on short term assignments.
Is your institution, enterprise, or organization in need of an expert hand to help improve its performance but can not afford to pay one?
Rwanda Diaspora Professionals are invited to apply to different permanent positions in ORTPN (Office Rwandais du Tourisme et des Parcs Nationaux)


TOKTEN- Rwanda offre une opportunité à la diaspora Rwandaise de retourner au bercail pour des services de consultation à court terme.
Est-ce que votre institution, entreprise ou organisation a besoin d’un expert pour vous aider à améliorer le rendement ? Vous n`avez pas de moyens pour le recruter ? Veuillez compléter le formulaire afin de bénéficier des services d’un expert gratuit. Pour de plus amples informations..........

LE COORDINATEUR NATIONAL DE TOKTEN RWANDA A RENDU VISITE A LA DIASPORA RWANDAISE DE LA SUISSE

Dans le cadre de promouvoir les activités de TOKTEN Rwanda, le Coordinateur National du programme a rendu visite à la Communauté Rwandaise vivant en Suisse du 15 au 21 Septembre.


TOKTEN News

TOKTEN RWANDA COORDINATOR IN THE RWANDA CONVENTION 2006 IN USAThis convention is an occasion to consolidate the bridge between the Rwanda Northern America (...)


LE COORDINATEUR NATIONAL DE TOKTEN RWANDA REND VISITE A LA DIASPORA RWANDAISE DE LA SUISSE

Voir aussi le site http://www.toktenrwanda.org/rubrique.php3?id_rubrique=2
© TOKTEN Rwanda — B.P: 403 Kigali — Tel: (250) 08307851 / 08304778 E-mail: infos@toktenrwanda.org All rights reserved

A Gacaca Court Session

des jugements traditionnels adaptés à une réalité extrême,

sûrement que vous avez déjà entendu parler de cette juridiction qui se pratique actuellement dans le pays des 1000 collines.

Mais qu' est-ce que c' est en réalité et comment se passe une telle juridiction.

Notre ami, Roelof Haveman, Prof de l' Université de Leiden, en témoigne.

Vous pouvez trouver cet article en original , ainsi que d' autres témoignages sur son excellent site http://weblog.leidenuniv.nl/users/havemanrh/

A gacaca court in Kigondo, a suburb of Kigali. We arrive at around 10 o’clock. The suspects, two women aged between 40 and 50, are already waiting in the hall where the gacaca session will take place, guarded by a gendarme with an impressive automatic weapon. Like all detained genocidaires the defendants are dressed in pink. They have tried to make their outfits more stylish with gold buttons, puffed sleeves and fitted waists.
Slowly the hall fills up with people from the neighborhood. After half an hour the nine judges enter the hall. Each wears a sash in the colors of the Rwandan flag. A wooden box is put on the table, with stamps, pencils, forms and other necessities for the proceedings. One after the other they are placed on the table. The session is opened, and begins with a minute of silence for the victims of the genocide. The two women are identified and the indictment is read out.
The defendants are accused of killing a neighbor and one of her children in April 1994, at the start of the genocide. It is assumed that no one witnessed the murders, but the bodies of the woman and her child were found in the house of one of the suspects. The defendants state that although they were present when the woman was killed, the real murderers were members of the Interahamwe, the youth movement that played a crucial role in the genocide. The women say they were unable to prevent the Interahamwe from committing the murders, for which they apologize during the gacaca. The younger woman looks emotional, her eyes are bleary, and when she speaks she looks up at the ceiling. The older woman seems less emotional.
The judges ask questions. The public also participates. A man asks the judges why they have not invited the children of the murdered woman to appear. The judges reply that they tried to do so but learned that most of the victim’s children had also been killed. A woman questions the suspects, trying to catch inconsistencies in their stories. A third person wants to know from the woman who initially accused the two suspects of the murder why she had withdrawn her earlier accusation.
Community participation is a key aspect of the gacaca system. The crimes were committed in this very neighborhood and the alleged perpetrators still live here, as do the surviving victims and their relatives. A boy who barely escaped the genocide tells me that during the gacaca process you can speak up, tell the truth, and denounce the involvement of your neighbors in the genocide. In daily life, he says, you wouldn’t call your neighbor to account for his or her role in the genocide; it requires a specific time, place and ritual environment.
When the judges retire, the hall empties. Only the suspects remain, encircled by some friends, including a woman who just a week before was acquitted by the same gacaca. She was released from prison after spending 11 years in pretrial detention, and has returned to live in her old neighborhood again.
The judges decide to put the case on hold in order to set up a judicial inquiry. They want to question a woman who is alleged to have witnessed the actual killings, and to collect further facts of the case. Their investigation has to be finalized within one month.
The suspects have been detained for over 10 years. If found guilty of genocidal murder, a crime of the second category, they face prison sentences ranging from 20 to 25 years, depending on such factors as whether they have confessed their guilt and shown remorse. They would serve half their sentence in prison and the other half in freedom, performing community service.
The minutes of the proceedings are read out, formally ending the gacaca session. Following some comments from the public, the record is amended and signed by the suspects and the witness with fingerprints, and by the judges with written signatures. The judges then take off their sashes, and many stay around for a while to talk about the case.
(this text has previously been published on this website in Dutch)

Témoignage par notre ami sur place Roelof Haveman et que vous pourriez retrouver sur son excellent blog http://weblog.leidenuniv.nl/users/havemanrh/

Invitation à une soirée Cinéma

L' association Rafiki invite à une soirée de cinéma
à la Rue Bigogwe 5
à 19.30 heures

afin de visionner ensemble



The Constant Gardener
un film de Frenando Meirelles

inspiré du Roman de John Le Carré

raconte l’histoire tirée de faits réels d’une firme pharmaceutique qui a testé sur des Kenyans un médicament contre la tuberculose. Un médicament qu’elle savait mortel, parce que pas encore au point. Une tragédie que le réalisateur brésilien retranscrit parfaitement dans un film qui révolte, attriste, écoeure, mais qu’il faut absolument voir.

Effroyable, mais vrai. Au départ, « La Constance du Jardinier », était un livre : celui de John Le Carré, publié en 2001. L’écrivain voulait dénoncer les activités criminelles d’une société pharmaceutique qui, au Kenya, testait un médicament contre la tuberculose sur des gens pauvres. Rien de mal a priori, si ce n’est que, pour éviter trop de dépenses, les tests ont été effectués alors que la molécule n’était pas au point. Et des gens sont morts. C’est ce drame qu’a adapté avec brio Fernando Meirelles, qui a tourné au Kenya, pays où le livre a été interdit apparemment par crainte de débordements.

Le casting d’abord : Rachel Weisz campe sublimement Tessa Quayle, la charmante fouineuse qui va découvrir ce que cachent les médicaments offerts par un laboratoire. L’actrice alterne à la perfection la pétillance lorsqu’elle se retrouve au sein de la population kenyane et la gravité au fur et à mesure que son enquête avance. Une enquête diplomatiquement dérangeante qui inquiète le haut-commissariat britannique, au courant des tests, qui mettra un contrat sur sa tête. Tessa sera retrouvée morte. Justin, son mari féru de jardinage dont le rôle est admirablement incarné par Ralph Fiennes, fera tout pour comprendre pourquoi sa femme a été tuée. Il remuera ciel et terre pour découvrir l’inhumaine vérité. Ralph Fiennes, qui s’était notamment distingué dans Le Patient Anglais d’Anthony Minghella, transmet avec talent le remord qui le ronge de ne pas avoir compris son épouse et de n’avoir pas su lire entre les lignes. Mais se reprendra avec détermination et courage afin de faire éclater la vérité au grand jour.

« Ces gens seraient morts de toute façon »

Le réalisateur brésilien Fernando Meirelles avait tout pour faire un bon film : une histoire poignante, des acteurs convaincants et une bande son qui n’a rien à envier à la beauté du reste. Restait à œuvrer pour captiver le spectateur et mettre en place une intrigue dynamique sans court-circuiter la force du message. L’auteur de l’excellent Cité de Dieu a réussi, en misant sur les flash-back, à tenir le spectateur en haleine et à laisser monter la révolte, la tristesse et l’écœurement. Surtout lorsque Sandy, un « ami » de Justin Quayle, explique que ces meurtres n’ont pas d’importance puisque, vu « le taux de mortalité », ces gens seraient morts de toute façon...

Encore plus révoltant quand on sait que cette histoire est vraie et qu’elle n’est sans doute pas la seule du genre. On en entend peu parler, mais les cobayes africains existent. Pas qu’Africains d’ailleurs. Les plus pauvres font les frais des pratiques criminelles de firmes qui veulent se faire de l’argent en mettant en danger la vie de ceux qui n’ont pas grand-chose. The Constant Gardener est donc un film excellent pour montrer jusqu’où ceux qui sont sensés sauver des vies sont prêts à aller parce qu’ils estiment que toutes les vies n’ont pas le même prix.

source:www.afrik.com/article9292.html

'The Constant Gardener': What the Movie Missed

A lush, atmospheric drama, The Constant Gardener brings unprecedented exposure to crucial issues facing the Western pharmaceutical industry and all those who partake of it. Set mostly in a sun-dappled Kenya and based on a John le Carré thriller, the film is a fierce but flawed indictment of Big Pharma's complicity in African illness and poverty.
The film revolves around the transformation of mild-mannered career diplomat Justin Quayle, played by Ralph Fiennes. Quayle's wife, Tessa, played by Rachel Weisz, has exposed a botched experimental trial conducted by a Western drug company upon unsuspecting African villagers. After she is found mysteriously murdered, Justin is infected with his firebrand wife's righteous indignation.
The plot couldn't be more timely. According to a May 16 report in USA Today, giant drug outfits are outsourcing increasing numbers of drug trials outside the United States and Europe. Merck is now conducting 50 percent of its trials outside the United States. By 2006, 70 percent of Wyeth Pharmaceuticals trials are expected to occur offshore. Across Latin America, Eastern Europe, Asia and Africa, the sick are abundant, desperate and doc-trusting, and so recruitment into clinical trials is rapid. As one executive from an outfit specializing in running drug trials in Asia put it, patients in developing countries are "more willing to be guinea pigs." As the film makes all too clear, Big Pharma's new experimental bodies in the developing world only rarely enjoy the benefits of the research they participate in. Sometimes the new drugs are unlicensed in their countries or priced out of reach, but more often the drugs are irrelevant to the medical needs of their communities. After all, 90 percent of the global medical research budget takes aim at illnesses that cause just 10 percent of the world's disease burden. And so, while 500 million cases of malaria rage across the developing world, the working poor of India, South Africa and elsewhere, desperate for the kind of high-tech care available to them almost solely through clinical research, line up for experimental doses of the latest arthritis, heart disease and obesity drugs.
Not surprisingly, ethical lapses are strikingly common. In one inquiry, out of thirty-three subjects enrolled in an experiment trial in Thailand, all of whom had signed forms stating their informed consent, thirty were found to be dangerously misinformed. The experimental HIV vaccine they were about to receive had no known protective value, but, according to the subjects, it would, in fact, protect them from the deadly virus. "Informed consent is a joke," said one industry researcher in an anonymous survey sponsored by the National Bioethics Advisory Commission.
But challenging these practices is not nearly as black-and-white as this film would have it. Tessa Quayle, the martyred activist, stands up to yell "bullshit" at public lectures, shaking her lovely dark mane while she's at it. At cocktail parties, she loudly embarrasses the health minister, who marches off in a huff. Good stuff, but the reality is that uncompromising activists--even if they look like Rachel Weisz--rarely enjoy this kind of privileged access to power so effortlessly. Tessa has it too good and too bad, too. She ends up paying with her life for her exposure of the botched trial; in real life, bad drugs and unethical research practices often continue unhindered despite mountains of data and reports detailing their defects.
As I found while researching a book on the topic, experimental protocols that would be condemned as unethical in the West--including placebo trials among ailing AIDS patients--are frequently described in the medical press; when the subjects are poor Africans or Asians, nary an eye is batted. (Recall that papers describing this country's most egregious scientific study, the Tuskegee Syphilis Study, in which government doctors denied treatment to black syphilitics, regularly appeared in the medical press from the 1930s onward. That study wasn't terminated until 1972.)
In the film, the trial's results are so dangerous that they must be suppressed by an international conspiracy of corporate execs and state authorities. If only. The trouble is that most of the time new drugs aren't uniformly deadly, rendering unequivocal data showcasing their killer properties. Rather, new drugs do work, just not very well, or not for everyone, or not without side effects or, most frequently, not any better than older, safer drugs. What that means is that challenging unethical trials requires more than wrenching a few critical reports from official dustbins.
Most disappointing, perhaps, is that the film tells us precious little about the explosive trial at its center, despite the fact that the entire plot hinges on its wickedness. Some of the African subjects died in the trial, the film tells us, but little else is revealed. There's a reason for this strange omission. Most Western audiences will easily jump to the conclusion that any experiment that rendered any deaths is irredeemable, no matter the condition of the patients, the purpose of the trial or the rates of deaths from traditional therapies or no therapy. And yet the business of testing experimental drugs in humans is a risky one, no matter what the condition or drug. Humane research practices may minimize the risks, which must be balanced against potential benefits, but the risks remain, regardless. As one HIV researcher put it, "I mean, shit, we learn by climbing over the bodies of humans."
That the film makes no allowance for this reality is more than a problem of accuracy. Our reluctance to acknowledge the risks of drug development is the single biggest reason why drug companies have fled the empty test clinics of the United States and Western Europe to set up shop in Africa, Asia, Eastern Europe and Latin America in the first place. On average, every American buys more than ten prescription drugs every year, and yet most are loath to participate in the clinical trials that make new drugs possible. Less than one in twenty Americans take part in experimental trials, with half the American public maligning test subjects as "guinea pigs," according to a June 2004 Harris poll.
The logical outcome of this "all gain, no pain" attitude toward modern drugs is for drug companies to shift the burden of experimentation away from Western consumers and onto the world's poor--with all the moral quandaries, ethical lapses and egregious violations that inevitably follow. To paraphrase the rousing finale of The Constant Gardener, we enjoy the benefits of civilization so affordably because their lives are bought so cheaply. To end the cycle, we must own up to the risks of developing new drugs, and decide together how much we are willing to take on and who shall pay the price.

by Sonia Shah - www.soniashah.com

A la mémoire du grand historien Joseph Ki-Zerbo
décédé le 3 décembre 2006

Ki-Zerbo Joseph | Ecrivain | Burkina Faso Joseph Ki-Zerbo est né le 21 juin 1922 en Haute-Volta où son père était considéré comme le premier chrétien de la Haute-Volta. Il passe son baccalauréat à Bamako (Mali), et ses notes excellentes lui valent une bourse d’études à Paris en 1949. Premier africain agrégé d’histoire à la Sorbonne dans les années 50, il fonde l’Association des étudiants de Haute-Volta en France. Professeur d’histoire à Orléans puis à Paris, il côtoie de nombreux intellectuels d’avant-garde de l’époque. En 1957, il s’installe à Dakar où il enseigne et entre en politique en créant le MLN (Mouvement de libération nationale), qui mène campagne dans plusieurs pays d’Afrique occidentale. Joseph Ki-Zerbo expose ses idées sociales et politiques dans de nombreuses publications sur l’histoire et la culture africaines. En 1972, paraît sa célèbre Histoire de l’Afrique noire, des origines à nos jours qui devient l’ouvrage de référence en histoire africaine. Il y réfute la description - alors courante en Europe - de l’Afrique comme un continent sans culture et sans histoire. Exilé de nombreuses années suite à une condamnation par un tribunal populaire révolutionnaire, il revient au Burkina Faso en 1992. Il a été, tour à tour, membre du conseil exécutif de l’Unesco, professeur d’histoire à l’Université de Dakar, directeur du Centre d’études pour le développement africain (CEDA) de Ouagadougou, homme politique et député à l’Assemblée nationale du Burkina Faso.

Bibliographie [modifier]

• 1964 : Le Monde africain noir (Paris, Hatier)
• 1972 : Histoire de l’Afrique noire (Paris, Hatier)
• 1991 : Histoire générale de l’Afrique, ouvrage collectif (Paris, Présence africaine/Edicef/Unesco)
• 2003 : A quand l'Afrique, Entretiens avec René Holenstein (Editions de l’Aube, prix RFI Témoin du monde 2004).
• 2005 : Afrique Noire, avec Didier Ruef (Paris, Infolio éditions)

J' y ajoute un message de notre bien chère amie Marie Noelle de Genève

for English please scroll down

C'est un bonjour profondément attristé que nous vous adressons aujourd'hui pour vous informer du décès du Professeur Joseph Ki-Zerbo, survenu le lundi 4 décembre à Ouagadougou.

Certains d'entre vous ont eu la grande joie et le privilège de le rencontrer lors de la conférence Ubuntu à Genève en 2003 et d'entendre ses paroles à la fois sages, visionnaires, humbles et néanmoins empreintes d'humour. Il était l'Invité d'honneur de notre conférence et Parrain d'Afrikaviva.

Avec lui, le continent africain a perdu l'un de ses derniers grands Sages. Puissent ses enseignements, sa vision et son engagement pour l'Afrique être un exemple pour nous tous et un phare pour les jeunes générations.

A son épouse, à ses enfants et ses proches, Afrikaviva adresse ses condoléances et sa profonde sympathie.

Marie-Noëlle Anderson, Présidente Afrikaviva

It is with deep sorrow that we greet you today, to inform you of the passing of Prof. Joseph Ki-Zerbo in Ouagadougou, Burkina Faso, on December 4.

Some of you had the privilege to meet him in Geneva on the occasion of the Ubuntu conference in 2003 and were able to listen to his wise and visionary words, at the same time humble and full of humour. He was our Guest of Honour and also Afrikaviva's mentor and patron.

With his passing, the African continent has lost one of its last true Wise Men. May his teachings, his vision and his commitment to the African continent continue to inspire us all and remain a beacon for the younger generations.

To his wife, his children and extended family, Afrikaviva conveys sincere condolences and a message of deep sympathy.

Marie-Noëlle Anderson, President Afrikaviva

JAMMER ... Dommage....

BEELDVORMING DOOR DE EEUWEN HEEN....

Hoe is het in godsnaam mogenlijk dat mensen, die zich inzetten voor een co-operatie en dus samen aan een verbetering van de toestand werken, nog steeds aan deze beeldvorming blijven plakken in het jaar 2006???

De analyse van sinterklaasverhalen

Stereotypen van zwarten in sinterklaasverhalen

Hoewel een sinterklaasverhaal meestal in een fantasiesetting is, kan er toch worden vastgesteld dat de figuren in de traditie en de onderlinge relatie hun oorsprong hebben in de werkelijkheid. Zwarte Piet en Sinterklaas zijn niet puur fantasiefiguren, maar zijn een uiting van de manier waarop blank aankijkt tegen zwart. Zwarte Piet is een representatie van zwarten. Deze figuur blijkt inderdaad opgebouwd te zijn uit stereotype beelden van zwarten, zoals die ook in de rest van de Nederlandse cultuur terug te vinden zijn. Alle stereotypen waarop de sinterklaasverhalen onderzocht zijn (zie onderstaand schema), blijken in meer of mindere mate aanwezig te zijn in de figuur van Zwarte Piet. Door de eeuw heen zijn ze Zwarte Piet op het lijf geschreven. Gesteld kan worden dat deze figuur bijdraagt aan het instandhouden van het negatieve imago van zwarten in de Nederlandse samenleving, des te meer omdat Zwarte Piet een prominente zwarte figuur is in de Nederlandse cultuur
Zwarte piet

'De Gruyter's Sint Nicolaasliedjes'

Nr.	Stereotype beeld

---

De luie zwarte Kinderlijke wilde Goede wilde Intellectueel minderwaardig Bediende Entertainer Als boeman Humoristisch stripfiguur Als anoniem persoon (net als in de schilderkunst)

---

Schema 2. Overzicht stereotypen

Aan de ene kant is het kolonialisme van invloed geweest op het ontstaan van negatieve stereotype beelden over zwarten, aan de andere kant zijn de dekolonisatie, de immigratie van zwarten, de multiculturele samenleving de aanzet geweest tot het ontstaan van vooroordelen.

Deze beelden worden via allerlei cultuurproducten instandgehouden en verspreid, met als gevolg dat stereotypen die al eeuwen oud zijn, vandaag de dag nog steeds bestaan. Ook al is het na de Tweede Wereldoorlog duidelijk geworden dat er geen rechtvaardiging is voor de hiërarchie tussen blank en zwart, de Nederlandse cultuur blijft een beeld van zwarten verspreiden dat structureel negatief van aard is. Dit komt onder andere tot uiting in wat velen 'onschuldige' stereotypen noemen, in stripboeken, reclame, film, televisie, kinderboeken en dergelijke.

Het uiterlijk van Zwarte Piet

Om te bepalen of er een link is tussen Zwarte Piet en zwarte mensen is gekeken of en hoe de zwartheid van deze figuur in de sinterklaasverhalen naar voren komt. Het blijkt dat dit op een aantal manier kan gebeuren: 1) door de huidskleur te benadrukken, 2) door een directe verwijzing naar zwarten 3) door overeenkomsten met de manier waarop zwarten in andere cultuurproducten worden afgebeeld.

In de eerste helft van de twintigste eeuw wordt in meer dan driekwart van de verhalen de zwarte huidskleur van Zwarte Piet extra aangestipt, hetgeen bijvoorbeeld tot uiting komt door de herhaling van het feit dat Zwarte Piet zwart is.

Dit neemt in de loop van de eeuw af maar verdwijnt niet uit de verhalen. In de laatste 10 jaar wordt nog altijd in eenderde van de verhalen de nadruk gelegd op het zwart zijn van Zwarte Piet. Wat opvalt is dat in de eerste periode in 35% van de verhalen ook aan Zwarte Piet wordt gerefereerd met woorden als 'neger' of 'moor'. Dit betekent dat de auteurs van deze verhalen Zwarte Piet niet zagen als een fantasiefiguur, zwart geworden door bijvoorbeeld het roet van de schoorsteen. Het refereren aan woorden als 'neger' of 'moor' verdwijnt in de loop van de eeuw uit alle verhalen. In de laatste 25 jaar komen deze termen in nog maar 6% van de verhalen voor en in de laatste 10 jaar helemaal niet meer. Dit geeft onomstotelijk aan dat tot voor kort er geen geheim van werd gemaakt, dat Zwarte Piet het uiterlijk heeft van een zwarte man.

Er zijn een aantal uiterlijke kenmerken die vooral in verhalen uit de eerste helft van de eeuw worden genoemd: ogen, mond en tanden. De aandacht wordt dan gericht op het feit dat Zwarte Piet dikke rode lippen, wit oogwit of juist zwarte ogen en grote witte tanden heeft. Uit het onderzoek van R. Redmond blijkt dat zwarten in kinderboeken, door exact dezelfde kenmerken worden getypeerd. Dit betekent dat Zwarte Piet, in de eerste helft van de eeuw, volgens dezelfde stereotypen wordt geportretteerd. Na de Tweede Wereldoorlog verdwijnt deze beschrijving volledig, alleen de ogen worden in 13% van de verhalen nog genoemd. In tegenstelling tot gewone verhalen worden uiterlijke kenmerken in geen van de sinterklaasverhalen negatief beoordeeld. In kinderverhalen komt het voor dat zwarten, doordat ze zwart zijn, lelijk worden gevonden. Van de sinterklaasverhalen die in deze analyse zijn opgenomen, is er geen waarin een dergelijke associatie wordt gemaakt. Wel wordt er impliciet een verband gelegd tussen de naam 'Zwarte Piet' en kenmerken als domheid, kinderlijkheid, onhandigheid, enz.

Karakterschets van Zwarte Piet

In de eerste helft van de eeuw is Zwarte Piet een redelijk serieuze figuur, geen grappen en grollen. Hiermee hangt het beeld samen, dat Zwarte Piet iemand was waar je bang voor moest zijn, vaak werd hij dan ook dreigend afgebeeld en in het bezit van een lege zak en roe. In meer dan eenderde van de verhalen uit de eerste 45 jaar komt hij dreigend over. In de tweede helft van de eeuw is het element van dreiging bijna helemaal verdwenen. Het beeld van Zwarte Piet als een figuur die kunstjes en raar doet, komt hier voor in de plaats. In de tweede helft wordt Zwarte Piet in bijna een kwart van de verhalen clownachtig afgebeeld. In de laatste tien jaar stijgt dit tot meer dan 40%.

De verklaring voor deze verandering moet gezocht worden in het feit dat Zwarte Piet steeds meer volgens andere stereotypen wordt geportretteerd. In de eerste helft van de twintigste eeuw wordt Zwarte Piet volgens stereotypen als: 'edele wilde' (naar het voorbeeld van 'Vrijdag' in Robinson Crusoe), 'bediende' en 'boeman' afgebeeld, beelden die na de Tweede Wereldoorlog vervangen worden door beelden als: 'kinderlijke wilde', intellectueel minderwaardig', 'entertainer' en 'humoristisch stripfiguur'. Stereotypen zijn van origine extreme beelden, vandaar de overschakeling van boeman naar clown. Alle hier genoemde beelden maken Zwarte Piet ondergeschikt aan Sinterklaas, alleen elke soort op een eigen manier.

Het derde element dat hier besproken wordt, is luiheid. Luiheid is niet één van de meer opvallende eigenschappen van Zwarte Piet. Het typeren van deze figuur als lui neemt in de loop van de eeuw wel toe, maar is verwaarloosbaar met 7 %, waarna het weer daalt in de laatste tien jaar en het nog maar in 1% van de verhalen wordt genoemd. Dit is een voorbeeld van een van de meer hardnekkige stereotype beelden van zwarten dat wijdverspreid is, maar dat eigenlijk niet terugkomt in de sinterklaasverhalen. Het is mogelijk -maar dit is speculatief - dat het niet past bij Zwarte Piet en bij de traditie. Uit alles in de verhalen valt op te maken, dat er hard gewerkt moet worden om alles op tijd af te krijgen voor het sinterklaasfeest en om tijdens het feest alle cadeautjes in één avond door de schoorstenen af te leveren. Daarentegen wordt hij wel als een steeds dommere figuur geschetst. In geen enkel verhaal uit de eerste helft van deze eeuw, wordt er verwezen naar Zwarte Piet als dom. Deze karaktertrek komt opvallend genoeg na de oorlog in een derde van de verhalen voor. Hij wordt dan misschien wel dommer getypeerd, maar het slechte gebruik van de Nederlandse taal wat bij kan dragen aan dit imago, verdwijnt in de loop van de eeuw volledig. Aangestipt moet worden, dat het voor die tijd ook maar in ongeveer 15% van de verhalen voorkwam.

Wat aansluit bij de ontwikkeling van Zwarte Piet naar steeds minder dreigend, maar clownesker en dommer figuur, is dat hij overeenkomstig met een stereotype beeld van zwarten steeds kinderlijk van aard wordt. In de tweede helft van deze eeuw wordt in 50% van de verhalen een Zwarte Piet geportretteerd die niet volwassen is. Dat dit aan het veranderen is, zou kunnen blijken uit de daling in de laatste tien jaar van 50% naar 43%. Deze ontwikkeling wordt geïllustreerd door het feit dat in de verhalen uit de laatste tien jaar nog maar in 17% een huilende Zwarte Piet wordt geportretteerd. Dit in tegenstelling tot 36% in de laatste 25 jaar. Voor de oorlog is dit percentage nog lager, namelijk 20%, hetgeen aansluit bij het strenge, dreigende karakter van Zwarte Piet uit die tijd. Een voorbeeld van een kinderlijke Zwarte Piet waarin veel van de bovenstaande variabelen terugkomen, is te vinden in sinterklaas versjes en verhalen uit 1950 van Nans Leeuwen:

"Foei, foei, is dát nu helpen inpakken", zei de Sint. Maar in Holland was het anders, geen dak was er te steil en geen schoorsteen te hoog voor het nieuwe knechtje. ( ...) "Pietje", riep hij [de Sint] kwaad, "wat is er met die zak gebeurd!". Piet viel huilend op zijn knieën en vertelde Sinterklaas alles. "Had dat dan eerder gezegd domme jongen! Dan had ik je wel geholpen (...) het in orde te brengen."

De zwartheid van Zwarte Piet

Aan het begin van deze eeuw wordt in de sinterklaasverhalen een duidelijk verband gelegd tussen zwarten en Zwarte Piet. Dit valt bijvoorbeeld op te maken uit het feit, dat er in deze verhalen naar Zwarte Piet wordt verwezen met de woorden 'neger' en 'moor'. Daar komt bij, dat de manier waarop zwarten gestereotypeerd worden in kinderboeken, in grote mate overeenkomt met de manier waarop Zwarte Piet wordt verbeeld in de eerste helft van de eeuw. Wat betreft beeldvorming, kan er een direct verband worden gelegd tussen zwarten en Zwarte Piet.

Eén van de meest voorkomende argumenten bij de ontkenning van racisme of de aanwezigheid van negatieve stereotypen van zwarten, is dat Zwarte Piet eigenlijk helemaal niet zwart is van huidskleur maar zwart is door het roet van de schoorsteen. Niet alleen kan uit de onderzochte verhalen opgemaakt worden, dat Zwarte Piet wel degelijk geportretteerd wordt als zijnde zwart van zichzelf, maar ook is er geen enkel verhaal gevonden waarin expliciet vermeld wordt dat Zwarte Piet zwart wordt door het roet van de schoorsteen. Bovendien zijn omschrijvingen als: 'Zwarte Piet is zo zwart als roet' of 'hij is roetzwart' uitdrukkingen in de Nederlandse taal, die niet verwijzen naar het idee dat roet de oorzaak van die zwartheid is. De werkelijke reden voor een dergelijke vergelijking tussen zwart en roet wordt gegeven in de Van Dale:

'Zwart (...) theoretisch die kleur, waarbij geen enkele lichtstraal wordt teruggekaatst, de zuivere tegenstelling van wit, waaraan echter geen enkel materieeloppervlak ooit voldoet, vandaar het onderscheiden van verschillende soorten zwart, met verschillende mate van benadering tot het echte of absolute zwart: zo zwart als roet, Moriaantje zo zwart als roet (...); zo zwart als inkt, als een raaf~ als kool; (...) als de nacht enz.'

Door de aanwezigheid van stereotypen van zwarten in de sinterklaasverhalen kan aangenomen worden dat, ook al gaat Zwarte Piet door de schoorsteen, kinderen Zwarte Piet wel degelijk identificeren met een persoon met een zwarte huidskleur. Het komt regelmatig voor dat een kind rond sinterklaastijd iemand met een donkere huidskleur aanspreekt met ‘Zwarte Piet’.

De verhouding tussen Sinterklaas en Zwarte Piet

Wanneer de Sint gezelschap krijgt van een knecht, blijft hij in eerste instantie degene die straf uitdeelt en degene waar de kinderen voor gewaarschuwd worden. In de loop van de tijd verandert deze taakverdeling en wordt Sinterklaas steeds meer een vriendelijke oude man en Zwarte Piet de figuur waar kinderen bang voor worden gemaakt.

Vast staat dat er in de verhalen door de hele eeuw heen een scheve machtsverhouding is tussen Sinterklaas en Zwarte Piet. Dit komt in de eerste helft van de eeuw voornamelijk tot uiting in een baas-knecht verhouding die op den duur verandert in een ouder-kind relatie. Deze verandering heeft voornamelijk te maken met de veranderingen in de figuur van Zwarte Piet. Het kinderlijke karakter in de tweede helft van deze eeuw is van invloed op de manier waarop de relatie tussen hem en Sinterklaas bestempeld kan worden.

Gedurende de twintigste eeuw is Sinterklaas in bijna alle verhalen degene die de opdrachten uitdeelt en Zwarte Piet degene die deze uitvoert. Het is zelfs zo dat het percentage in de laatste tien jaar oploopt tot 86%. Wat hier op aansluit is, dat uit de meeste verhalen blijkt dat Sinterklaas ook de rol van leraar vervult. Ook hier geldt dat in de laatste tien jaar nog in 83% van de verhalen Zwarte Piet leert van Sinterklaas. Een voorbeeld waarin Zwarte Piet leert van Sinterklaas uit het boek Sinterklaas' verhalen van Jan Gelder (1998):

"Maar Sinterklaas, u zei toch vanmorgen: ik moet nog zo veel cadeautjes kopen." (...) "Toen werd ik bang. Ik dacht, we hebben vast niet genoeg geld". "Niet genoeg geld?" Ik [Sinterklaas] schudde hem door elkaar, alsof hij zelf een geldbus was. "Máar Peseto, je weet toch wel: Hoeveel oren heeft een haas? Twee! (...) Hoeveel voeten heeft een poes? Vier! (...) Hoeveel geld heeft Sinterklaas? Meer dan voldoende. Altijd"

Voor de oorlog wordt Sinterklaas in 42% van de verhalen op een manier aangesproken, waaruit een hiërarchische verdeling blijkt tussen hem en Zwarte Piet. 'Heer' of 'meester' zijn titels waarmee Zwarte Piet Sinterklaas aanspreekt. Dit verdwijnt in de loop van de tweede helft van deze eeuw volledig uit de verhalen, in plaats daarvan spreekt Zwarte Piet Sinterklaas gewoon aan met 'Sinterklaas'. De manier waarop Sinterklaas Zwarte Piet aanspreekt, blijft wel zijn hiërarchisch karakter behouden. Tot aan 1946 wordt Zwarte Piet in 70% van de verhalen aangesproken met 'knecht', een term die door Schenkman geïntroduceerd is en tot aan het einde van de negentiende eeuw de enige manier is waarop Zwarte Piet wordt aangesproken. De naam 'Zwarte Piet' wordt in 1891 voor het eerst in een sinterklaasverhaal teruggevonden en wordt aan het eind van de negentiende, begin van de twintigste eeuw steeds gebruikelijker. De term 'Knecht' verdwijnt daarentegen niet, in de laatste tien jaar komt deze nog steeds in eenderde van de verhalen voor.

Het valt op dat ondanks dat de figuur van Zwarte Piet in de loop der tijd er niet zelfstandiger op wordt, hij toch veel verantwoordelijkheden heeft.

Dit positieve element wordt echter teniet gedaan door het feit dat Zwarte Piet de verantwoordelijkheid niet kan dragen. In bijna alle verhalen wordt Sinterklaas op een bepaald punt in de tekst boos op Zwarte Piet, omdat hij de dingen fout doet. Zwarte Piet wordt extra in een negatief daglicht gezet, doordat hij vaak de problemen waarmee hij geconfronteerd wordt niet op kan lossen. Geconcludeerd kan worden dat in veel verhalen de verhaallijn er als volgt uitziet: Sinterklaas deelt de opdrachten uit, Zwarte Piet voert deze verkeerd uit, waardoor hij in de problemen komt, wanneer het hem niet lukt om deze eigenhandig op te lossen, komt de Sint dit ter oren, die vervolgens boos wordt, waarop Zwarte Piet in huilen uitbarst en Sinterklaas er uiteindelijk voor zorgt dat,alles goed komt. De verdeling is helder, Sinterklaas is de slimme baas- vaderfiguur en Zwarte Piet is de domme 'knecht'.

De figuur van Zwarte Piet is zwart en voornamelijk opgebouwd uit minderwaardige, negatieve, onderdanige eigenschappen. Niet alleen is er aangetoond dat in de eerste helft van de eeuw er qua uiterlijke kenmerken een duidelijk verband is tussen zwarten en Zwarte Piet, maar ook dat karaktereigenschappen die toegeschreven worden aan Zwarte Piet overeenkomen met stereotype beelden van zwarten. De negatieve manier waarop Zwarte Piet wordt geportretteerd, wordt nog eens versterkt door de manier waarop de blanke figuur van Sinterklaas wordt neergezet: superieur, intelligent en in een positief daglicht. Zwarte Piet neemt in het algemeen een onderdanige houding aan ten opzichte van Sinterklaas en ook al wordt deze in de loop van de tijd minder, ze wordt niet gelijkwaardig.

Niet alleen herbergt de figuur van Zwarte Piet het negatieve imago van zwarten, maar ook de verhouding tussen hem en Sinterklaas speelt daar een rol in mee. Door de eeuw heen verandert deze relatie van een baas-knecht, meer naar een vader-kind verhouding. Het is duidelijk een team, waarbij de ene figuur niet zonder de ander kan, maar waarbij Zwarte Piet wel inwisselbaar is en Sinterklaas niet. Voor de oorlog zijn ze nog met zijn tweeën en komt de machtsongelijkheid vooral voort uit een verschil in superioriteit, iets dat zich op verschillende afbeeldingen uit door een verschil in grootte tussen de twee volwassen. In de tweede helft van de eeuw verandert dit en is het verschil in grootte vooral te wijden aan het feit, dat Zwarte Piet steeds kinderlijker van aard wordt. Dit blijkt uit de teksten en de afbeeldingen, doordat hij zijn volwassenen proporties verliest. De machtsongelijkheid zit hem nu in het verschil in kennis en ervaring tussen Zwarte Piet en Sinterklaas. Zwarte Piet vermenigvuldigt zichzelf en Sinterklaas heeft nu een grote groep ondersteunend personeel, dat voor hem werkt en tegelijkertijd opgevoed moet worden. In de samenleving verandert de verhouding tussen blank en zwart op een gelijksoortige wijze. De afschaffing van de slavenhandel, de 'vooruitgang van de wetenschap, de dekolonisatie zijn allemaal ontwikkelingen die hier aan bijdragen. In de letterlijke zin van het woord is het westen niet langer superieur, maar geniet nog altijd van de voorsprong' die het heeft ten opzichte van het niet-westen. Oftewel, het westen is al volgroeid en volwassen en het niet-westen wordt gezien als een kind dat begeleiding nodig heeft tijdens de ontwikkeling.

Dit artikel is gebaseerd op de scriptie ‘Zwarte Piet en Witte Klaas’, B.A. Berends, Kunst en Cultuurwetenschappen, Erasmus Universiteit, Rotterdam, 2000.

http://www.pietopdezwartelijst.nl/geschiedenis/analyse.htm

e bekendste zwarte figuur in Nederland in de laatste eeuwen is Zwarte Piet. Zijn meest in het oog springende kenmerken vormen zijn rol als dienaar en het moorse kostuum.
Volgens legendes is Zwarte Piet een 'getemde duivel' die door de Sint aan het werk is gezet; in andere versies is hij een Moors adoptiekind. Beide verklaringen leggen de nadruk op de dienende rol van Piet. De geschiedenis van Zwarte Piet gaat echter veel verder terug dan zijn samenwerking met Sinterklaas.

Moor


e vroegste afbeeldingen van Sint en Piet samen dateren uit de 19e eeuw. De beeltenis van een zwarte in bediende rol, al dan niet in morenkostuum is al eeuwen bekend in de westerse (populaire) kunst.

In de 16e eeuw was de Moor als bediende een veelgeziene verschijning in welgestelde kringen in vooral Zuid-Europa. Hij figureerde veel in schilderijen uit de 16e en 17e eeuw. De bediende werd kleiner afgebeeld dan zijn blanke baas, opkijkend met afwachtende blik of zijn diensten aanbiedend - bijna als onderdeel van het interieur. Sommige opdrachtgevers lieten zich met een zwarte bediende afbeelden terwijl ze er in werkelijkheid geen hadden.

De kleine Moor werd populair als gestileerd beeldmerk van bier, en als 'gaper' diende hij als uithangbord voor apotheken, waar hij geneeskracht symboliseerde. Later werd het gestyleerde morenhoofd een mascotte van chocolade-produkten zoals het Duitse Sarotti, en kregen negerzoenen en moorkoppen hun naam.
Populair waren ook 3-dimensionale boekensteunen (tegenwoordig weer te koop als 'nostalgia') of bijzettafeltjes in de vorm van een kleine moor.
De gedrongen bouw van de Moor, als van een kind is terug te zien in afbeeldingen van zwarten in Afrika en in de diaspora.



'Zum kleinen Mohrer'
('In den kleinen Moor') - voorgevel van een huis in Zwisterland



Kinderboeken


inderboeken en stripverhalen waren het toneel van veel van de hier besproken stereotypen. Zo maakten kinderen al op jonge leeftijd kennis met de ideeën achter de koloniale verhoudingen.
In langlopende stripreeksen zijn de beelden van Afrikanen met de tijd mee ontwikkeld.

Het stripverhaal 'Donald Duck in darkest Africa' (Donald in het donkerste Afrika) dat in 1948 in Amerikaanse uitgave verscheen, werd door de Amerikaanse uitgever op een zwarte lijst geplaatst en mag niet meer herdrukt worden. Reden voor de aanleg van een zwarte lijst was dat in een aantal Duck-verhalen kwetsende stereotypen over andere volkeren voorkwamen. De redaktie van de Nederlandse versie van Donald Duck besloot zelf al het taalgebruik enigzins te kuisen.

In latere uitgaven van de Belgische strip 'Kuifje in Afrika' zijn het uiterlijk en taalgebruik van de afgebeelde Afrikanen herzien. In de eerste drukken uit de jaren 40 hadden Afrikanen dikke lippen, spraken ze gebrekkig Nederlands en praatten de blanke hoofdpersonen over hen in negatieve termen. In de herziene versies werden de stereotypen enigzins afgezwakt. Ook de stripreeks Sjors en Sjimmie onderging zo'n verandering. In de vroege verhalen uit de jaren 60 had Sjimmie het uiterlijk van een Moor en gedroeg hij zich minder slim; in de moderne versie onderscheidt alleen zijn kleur hem nog van Sjors.



'Lang kon Penge niet aan hetzelfde denken. Dat kan geen enkele pygmee. Ze houden niet van denken, ze houden alleen maar van jagen en eten en dansen'

uit: 'Penge de Pygmee', 1955
Zonen van cham


e latere negatieve stereotype afbeeldingen van (ex-)slaven waren vaak afkomstig van tegenstanders van afschaffing. Hun argumenten waren ontleend aan wetenschappelijke theorieÎn maar ook aan populaire verhalen en mythes.

Een van de meest gebruikte argumenten door pleiters voor behoud van de slavernij is gebaseerd op het bijbelverhaal Genesis 9, vers 20-29. Genesis vertelt over Cham, de zoon van Noach, die zijn vader bespotte toen die in een dronken bui zijn kleren verloor. De andere twee zoons van Noach daarentegen hielpen hem door hem met een kleed te bedekken. Cham werd vervoekt door zijn vader, terwijl de andere twee (Sem en Jafeth) zijn zegen kregen. De nakomelingen van Jafeth waren de Europeanen, de Afrikanen hadden Cham als voorvader en de Joden stamden af van Sem.
Een andere uitleg was dat Afrikanen eeuwig dienstbaar waren. Toen rassentheorieÎn in de late 19e eeuw populair werden haalde men het Cham-verhaal weer van stal.


e laatste jaren is er in Nederland en verschillende andere landen gediscussieerd over beeldvorming in de media. Een gevolg was dat in de Nederlandse tv-reclame niet meer zoveel kwetsende stereotypen gebruikt worden als vroeger. Maar wie goed oplet, ziet dat zwarte mensen nog vaak in bepaalde rollen afgebeeld worden.

Meer over dit onderwerp kan u vinden in de pedagogisch heel goed opgemaakte site
www.africaserver.nl/wozow/tentoonstelling/beeldnu/index.html
zwart over wit over zwart!!!!

Je reste sceptique, malgré un enjeu de taille et des urgences immédiates.....

Samedi, nous avons eu le plaisir de partager un repas dans la maison d'un ami ici à Kigali. Parmi les invités, il y avait une charmante jeune femme qui travaille dans le projet San Francisco, une ong américaine. Je me pose beaucoup de questions sur le travail et l' éthique de cette organisation et elle me réfère, en pensées , au film "The constant gardener". J' imagine qu' il sera extrêmement difficile de trouver les actions réelles et l' enjeu financier, ainsi que politique de cette ong. Je présume qu' elle figure parmi tant d' autres et que beaucoup de personnes croient aux objectifs humanitaires de cette implication dans le pays. Je reste très sceptique. Surtout quand dans l' explication des activités une référence aux essais militaires se remarque.
L' industrie pharmaceutique, active en Afrique, reliée à des essais sur des humains, qui sont très modestement rémunérés dans un pays d' extrême pauvreté, provoque un grand sentiment de malaise en moi.... Je ne sais pas ce que vous en pensez....???

Voici comment le website du projet présente ses activités!

21 November 2005

KIGALI, Rwanda, November 21, 2005 —Project San Francisco, the U.S. National Institutes of Health (NIH), and the International AIDS Vaccine Initiative (IAVI) today announced the start of a clinical trial in Kigali, Rwanda of an AIDS vaccine targeted against multiple subtypes of HIV. This is the first HIV/AIDS vaccine to be tested in the country.

The trial is being conducted by Emory University’s Project San Francisco, based in Kigali, in collaboration with IAVI/East Africa. The candidate, developed by the U.S. National Institute of Allergy and Infectious Diseases’ (NIAID) Dale and Betty Bumpers Vaccine Research Center (VRC), part of the NIH, is designed as a preventive vaccine to protect uninfected people from getting AIDS.

“This marks an important stepping-stone in the global battle to stop the spread of the HIV/AIDS epidemic,” said Innocent Nyaruhirira, MD, State Minister for HIV/AIDS and other Epidemics. “Rwandan scientists are proud to be a part of the effort to find an AIDS vaccine, which would be the best solution to the AIDS crisis worldwide.”

The Kigali study is a small-scale trial, with a primary aim to evaluate the safety of the product. Research goals also include gathering preliminary data on the ability of the candidate vaccine to stimulate immune responses against HIV/AIDS in Rwandan volunteers. The vaccine has already been tested in similar trials in the U.S.; however, partners acknowledge the critical importance of trials in Africa to determine the candidate’s appropriateness for the region.

“The acute awareness of the Rwandan public about the importance of AIDS prevention and the excellence of Rwandan facilities and investigators were clearly the main factors for our decision to launch the study in the country,” said Seth Berkley, MD, President and CEO of IAVI. “The trial of NIAID’s promising vaccine reflects the successful alliance among U.S. and African government agencies, local communities, global organizations, and academic institutions. Only by leveraging all of our expertise and research capabilities will we be able to discover an AIDS vaccine.”

The VRC candidate incorporates HIV genes from three different subtypes (A, B, and C) of the virus. These subtypes are most commonly found in Africa, the Americas, Europe, and parts of Asia, and represent about 85 percent of the HIV infections worldwide.

The product comprises two components, which differ in how the HIV genes are packaged. One contains naked DNA fragments from some of the HIV genes; the other consists of a respiratory virus, known as adenovirus, which has been weakened to be used as a vector to shuttle some of the same HIV gene fragments into the body. Researchers are interested in evaluating the immune response when they first give the DNA component as a “prime” and then boost with the adenovirus component. Because only portions of viruses are used, the vaccine cannot result in infection either with HIV or the respiratory virus.

This study of the NIAID VRC vaccine also is expected to be conducted at a site in Kenya. The United States Military HIV Research Program plans to conduct studies with the same vaccine at sites in Uganda, Kenya, and Tanzania pending regulatory approvals. In addition, the vaccine is also being evaluated in trials in Southern Africa, North America, South America, and the Caribbean through the HIV Vaccine Trials Network (HVTN).

Project San Francisco

Project San Francisco (PSF), an Emory University Rollins School of Public Health program, has been conducting HIV/AIDS research as well as providing clinical care and counseling for HIV-infected persons in Rwanda for nearly 20 years. PSF, established in Kigali by Dr. Susan Allen, runs an on-site couples’ voluntary counseling and testing facility, medical clinic, laboratory and pharmacy. The non-governmental organization, works closely with the Centre Hospitalier Kigali (CHK), the National HIV/AIDS Reference Laboratory, and the Ministry of Health’s Treatment and Research on AIDS Center.

International AIDS Vaccine Initiative

The International AIDS Vaccine Initiative (IAVI) is a global not-for-profit organization working to accelerate the development of a vaccine to prevent HIV infection and AIDS. Founded in 1996 and operational in 23 countries, IAVI and its network of collaborators research and develop vaccine candidates. IAVI also advocates for a vaccine to be a global priority and works to assure that a future vaccine will be accessible to all who need it. IAVI's financial and in-kind supporters include the Bill & Melinda Gates Foundation, the Rockefeller Foundation, Alfred P. Sloan and Starr Foundations; the Governments of Canada, Denmark, the European Union, Ireland, the Netherlands, Norway, Sweden, the United Kingdom, the United States and the Basque Country; multilateral organizations such as the World Bank; corporate donors including BD (Becton, Dickinson & Co.), Continental Airlines and DHL; leading AIDS charities such as Crusaid, Deutsche AIDS Stiftung, and the Until There's A Cure Foundation; and other private donors such as the Phoebe W. Haas Charitable Trust B.

U.S. National Institute of Allergy and Infectious Diseases’ (NIAID)

NIAID is a component of the National Institutes of Health, an agency of the U.S. Department of Health and Human Services. NIAID supports basic and applied research to prevent, diagnose and treat infectious diseases such as HIV/AIDS and other sexually transmitted infections, influenza, tuberculosis, malaria and illness from potential agents of bioterrorism. NIAID also supports research on transplantation and immune-related illnesses, including autoimmune disorders, asthma and allergies.

ACTUALISATION - 6.2.2007

Après cette rencontre, j ai pu échanger des idées avec des personnes, médecins, infirmières, et autres faisant d' autres expériments sur des femmes ici au Rwanda, mais également en Tansanie, au Kenya utilisant un gel qui devrait freiner le VIH Sida . Là aussi, aujourd' hui des voix se font entendre, come l' article ci dessous mentionnant le fait que ce gel au lieu de restreindre augmenterait considérablement les risques... La question sur la moralité face à ces expériences reste de taille...

05.02.2007

Schwerer Schlag im Kampf gegen Aids: Virushemmendes Gel erhöht Infektionsgefahr
Die Forschungsarbeiten für einen neuartigen Schutz gegen Infektionen mit dem Aidserreger HIV haben einen schweren Rückschlag erlitten. Wie die Weltgesundheitsorganisation WHO mitteilte, mussten Tests mit einem virushemmenden Mikrobizid abgebrochen werden, in das Forscher viel Hoffnung gesetzt hatten. Als Vaginalgel sollte es Frauen vor HIV schützen. Die vorläufigen Auswertungen von Untersuchungen in Benin, Indien, Südafrika und Uganda zeigten jedoch, dass sich mehr Frauen ansteckten, wenn sie das Gel mit dem Wirkstoff Zellulosesulfat benutzten, als in der Vergleichsgruppe, die ein Placebo-Gel verwendete.
Alle betroffenen Frauen werden mit antiviralen Medikamenten versorgt, erklärte die verantwortliche Forschungsorganisation Conrad. Aus Sicherheitsgründen wurde eine zweite Studie mit demselben Wirkstoff in Nigeria ebenfalls abgebrochen, obwohl dort noch keine Infektionen aufgetreten waren. Nach Angaben der WHO laufen zurzeit Untersuchungen mit drei weiteren Mikrobiziden in Südafrika, Tansania und Uganda. Deren Ergebnisse sollen bis spätestens 2009 vorliegen. Indem sie die molekularen Kontaktstellen zwischen HI-Viren und Körperzellen blockieren, sollen die Substanzen verhindern, dass die Krankheitserreger über die Schleimhäute der Geschlechtsorgane in den Körper gelangen. (ap)